Doğal menopoz adet kanamalarının kalıcı olarak sona ermesine denir ve tam menopoza girildiğini söyleyebilmek için 12 ay boyunca adet kanaması olmaması gereklidir.
Gelişmiş ülkelerde yaklaşık 51.5 yaşta menopoza girilir. Kadınların %95’i 45-55 yaşları arasında menopoza girer. 40-45 yaşları arasında menopoza girilmesine erken menopoz, 40 yaşından önce menopoza girilmesine ise yumurtalık yetmezliği adı verilir. Bu iki durumda kalp-damar hastalıkları ve kemik erimesi riski artar.
Menopozun nedeni yumurtalıklardaki yumurtaların tükenmesidir. Buna bağlı olarak yumurtalıklarda östrojen hormonu üretimi azalır. Menopozla ilişkili sorunların da temel nedeni östrojen eksikliğidir.
Menopozdan önceki yıllarda hormonal dalgalanmaların, adet düzensizliklerinin, ateş basmalarının ve uyku sorunlarının olduğu bir menopozal geçiş dönemi ortaya çıkar. Bu ortalama 47 yaşta başlar ve 4 yıl kadar devam eder.
Menopozda hangi şikayetler ortaya çıkar?
- Ateş basmaları: En sık görülen şikayettir ve %80 kadını etkiler
- Gece terlemeleri
- Uyku sorunları
- Hafıza sorunları
- Vajinal kuruluk ve ağrılı cinsel ilişki
- Eklem ağrıları
- Endişe ve kaygı hislerinde artış, normal olaylara aşırı duygusal tepkiler verme
Menopozla ilişkili hormon eksikliği başka hangi sorunlara neden olur?
- Kemik erimesi (osteoporoz) ve buna bağlı kemik kırıkları riskinde artış
- Kalp-damar hastalıkları
- Vücut yağ oranında artma
- Derideki kollajen miktarının azalmasına bağlı kırışıklık oluşumu
- Denge sorunları ve buna bağlı düşme riskinde artış
Menopoz tanısı nasıl konur?
45 yaşın üstündeki bir kadında yukarıda bahsedilen şikayetler var, 12 aydır adet kanaması yok ve buna neden olacak başka bir problem mevcut değilse menopoz tanısı konur. Tanı için ilave herhangi bir kan testi yapmaya gerek yoktur.
Menopozda kimlere hormon tedavisi verilmelidir?
Menopozda en sık görülen şikayet olan ateş basmaları eğer hastanın günlük yaşamını olumsuz etkileyecek kadar şiddetli ise hormon tedavisi verilmelidir. Bu hastalarda hormon tedavisi kadar etkili başka bir tedavi alternatifi mevcut değildir. Bu durumda mümkün olan en düşük dozla tedaviye başlanır. Bu tedavi ile ateş basmalarının sıklığı ve şiddeti belirgin olarak azalır. Tedavi genellikle ağızdan, hap şeklinde uygulanır. Bu tedavi 60 yaşın altındaki kadınlarda güvenle kullanılabilir. Ama kullanım süresinin 5 yılı aşmaması önerilmektedir.
Hormon tedavisi alanlarda ateş basmalarına ilaveten menopozla ilişkili diğer tüm şikayetler de azalır veya tamamen ortadan kalkar.
Ateş basmaları olmayanlarda hap şeklinde hormon tedavisi önerilmemelidir.
Hastada vajinal kuruluk mevcutsa vajinal yolla uygulanan östrojenli haplar veya kremler tercih edilir. Bu tedavide kana geçen hormon çok düşük olduğu için önemli bir yan etki beklenmez.
Kimler hormon tedavisi almamalıdır?
- Meme kanseri olanlar
- Koroner kalp hastaları
- Kan pıhtılaşması olanlar
- İnme geçirenler
- Karaciğer hastalığı olanlar
- Sebebi bilinmeyen anormal vajinal kanaması olanlar
