HPV (Human Papilloma Virus)

HPV insana özgü, oldukça küçük boyutlu bir virüstür. Bilinen 200’den fazla tipi vardır. Bu tiplerin bazıları derideki, bazıları ise mukoza adı verilen nemli vücut boşluklarındaki hücrelere girerek enfeksiyon oluştur.

Bazı HPV’ler genital siğil (kondilom) oluşturur, bunlara düşük riskli veya onkojenik olmayan HPV adı verilir. Siğilleri en fazla tip 6 ve tip 11 oluşturur. Bazıları ise kansere yol açar, bunlara da yüksek riskli veya onkojenik HPV adı verilir. Kansere en fazla neden olanlar tip 16 ve tip 18’dir.

HPV ile ilişkili kanserlere bakıldığında ilk sırada rahim ağzı kanser gelir ve HPV olmadan rahim ağzı kanseri olmaz denilebilir. Bunun dışında vajina, kadın dış genital organları, anüs, erkeklerde penis, kadın ve erkeklerde baş-boyun kanserlerine de yol açabilen bir virüstür. Bu kapsamda tüm kadın kanserlerinin yaklaşık %9’undan, tüm erkek kanserlerinin ise yaklaşık %1’inden HPV sorumludur.

HPV dünya genelinde en sık görülen cinsel yolla bulaşan enfeksiyondur. Fakat bulaşma için tam bir cinsel temas olması şart değildir. Bugünkü bilgilerimize göre herhangi bir şekilde olan fiziksel temas kişiden kişiye bulaşmasına neden olur. Bulaşma sonucu oluşan enfeksiyon en sık 30 yaş altındaki kişilerde görülür. Bulaşma sonrası çoğu hastada HPV bağışıklık sisteminin etkisiyle vücuttan temizlenir. Bulaşma olanların %70’i 1 yıl içinde, %90’ı ise 2 yıl içinde HPV’yi vücuttan atar. Bu durumda HPV’nin ciddi hastalık yapma olasılığı ortadan kalkar, ama HPV’yi vücuttan atamayan kişilerde kanser dahil ciddi hastalık gelişme ihtimali söz konusudur.   

Kişide HPV olup olmadığı rahim ağzından alınan sürüntünün tetkiki ile kolayca saptanır. Ama günümüzde HPV’ye yönelik bir ilaç tedavisi söz konusu değildir. Tedavi ancak HPV tarafından oluşturulan lezyonlar saptandığında gündeme gelir.

HPV’nin bulaşmasını engelleyen son derece etkin aşılar mevcuttur. Bu aşılar en sık siğil ve en sık kanser yapan tiplere karşı geliştirilmiş olup bu tiplere karşı %100 koruma sağlar. İdeal olarak aşının 11-12 yaşlarında yapılması önerilir, ama aşı her yaşta yapılabilir, bununla birlikte yaş ilerledikçe aşıdan beklenen fayda azalabilir.